Door Bert Breij
Er zijn van die momenten waarop een land zijn ankers moet ophalen en koers moet zetten naar een stevig fundament. Nederland zit midden in zo’n moment. De solidariteit brokkelt af, het vertrouwen in de overheid zakt verder weg, en de democratie lijkt soms eerder een woord voor de bühne dan een werkelijke kracht in onze samenleving. In tijden als deze moet je de wijzen van het land niet op een zijspoor zetten, maar op het podium hijsen. Herman Tjeenk Willink, grootmeester van de democratische rechtsorde, wacht op dat podium. Hij heeft het nooit verlaten, maar het publiek lijkt hem vergeten. Het is hoog tijd om hem weer een speelveld te geven.
Waarom Tjeenk Willink? Omdat zijn denken en doen naadloos aansluit bij wat Nederland nu nodig heeft en perfect past bij de missie van DeSolidariteit. Als voormalig vicepresident van de Raad van State en veelgevraagd informateur heeft hij keer op keer benadrukt dat een samenleving alleen kan floreren als burgers, overheid en instituties met elkaar verbonden blijven. Zijn kernideeën – dat democratie onderhoud vergt, dat een overheid moet luisteren naar mensen, en dat solidariteit niet alleen een morele waarde is, maar een systeemversterkende kracht – vormen ook de pijlers van DeSolidariteit.
Waar DeSolidariteit het belang van structurele én persoonlijke solidariteit benadrukt, laat Tjeenk Willink zien dat solidariteit in een gezonde democratische rechtsorde geworteld moet zijn. Samen zouden ze een krachtige coalitie kunnen vormen.
Hij spreekt niet over deelproblemen, maar over de kern. Zijn boeken en rapporten, zoals Groter denken, kleiner doen, hebben generaties politici en ambtenaren geïnspireerd en geven praktische handvatten om de verbinding tussen burgers en overheid te herstellen. Een gezonde democratie, zegt hij al decennia, is geen vanzelfsprekendheid. Het vraagt onderhoud, betrokkenheid en vooral solidariteit. Een overheid die zich als bedrijf gedraagt, burgers als klanten ziet en beleid baseert op spreadsheets, kan nooit de motor zijn van een samenleving die elkaar vasthoudt in plaats van loslaat. Dat is exact waar DeSolidariteit ook voor pleit: een samenleving waarin het loont om naar elkaar om te kijken, omdat een stevige solidariteitsbasis goed is voor iedereen – economisch, sociaal én cultureel.
Maar waarom is de aandacht voor Tjeenk Willink verslapt? Omdat hij niet in hapklare brokken spreekt. Omdat hij niet polariseert. Omdat hij nuance verkondigt in een tijd waarin die als een zwakte wordt gezien. Toch is dat precies wat we nu nodig hebben. Geen snelle soundbites, geen politiek theater, maar een diepgaand gesprek over hoe we samen verder kunnen. Dat gesprek moet worden aangejaagd. En dat kan – juist met een partner als DeSolidariteit. Samen kunnen ze een beweging creëren die niet alleen bewustzijn vergroot, maar ook tot actie aanzet: van burgerberaden tot beleidsvernieuwingen.
